جرا روانشناسی هوانوردی؟

روانشناسی هوانوردی زیرشاخه ای از روانشناسی است که به کاربرد اصول و فنون روانشناسی در موقعیت ها و مشکلات خاص در صنعت هوانوردی می پردازد. این حوزه بر نحوه استفاده از مهارت ها و دیدگاه های مختلف روان شناختی برای ایمن، سریع و راحت کردن سفر هوایی تمرکز دارد. روانشناسی هوانوردی که قبلا با روانشناسی بالینی وس ازمانی مرتبط بود، گسترش یافته و شامل فرآیندهای روانی مسافران، پرسنل هوانوردی و به طور کلی خدمه شده است. سال ها پزشکان پرواز در این زمینه مطالعاتی انجام دادند اما در سال های بعد روانشناسانی که برای تبدیل شدن به روان شناس هوانوردی آموزش دیدند در این بخش مشغول به کار شدند. جا دارد روانشناسان نیز در کنار پزشکان هوانوردی و فضا نقش فعالی در انتخاب پرسنل پرواز، معاینات بهداشتی و فرآیندهای ارزیابی روانپزشکی داشته باشند.

روانشناسی هوانوردی همزمان با افزایش روزافزون تقاضا برای سفرهای هوایی، رقابت جدی بین شرکت های هواپیمایی جهت تصاحب سهم حداکثری از بازار حمل و نقل هوایی، شرایط مختلف آب و هوایی و اقلیمی، تفاوت های فرهنگی، پیچیدگی ناشی از بکاربردن تکنولوژی های نوین در صنعت هواپیمایی و بسیاری از عوامل دیگر، در کشور مطرح شده است این مورد موجب شده است تا فعالان صنعت افزایش یافته و عملکرد ذهنی و ادراکی پرسنل شاغل در صنعت هواپیمایی به ویژه گروه پروازی بشدت تحت تاثیر قرار گرفته و در برخی موارد منجر به سوانح هوایی جبران ناپذیری گردد که آثار اقتصادی نظیر ورزکستگی شرکت های هواپیمایی یا تبعات اجتماعی جدی به دنبال داشته باشد. بر همین اساس امروزه بخش های مختلف صنعت هواپیمایی یا تبعات اجتماعی جدی به دنبال داشته باشد. برهمین اساس امروزه بخش های مختلف صنعت هواپیمایی در زمینه های گوناگون آن بخصوص در کشورهای توسعه یافته، برای غلبه بر عوامل مؤثر بر عملکرد منابع انسانی به ویژه در حین پرواز و به منظور ارتقای سطح ایمنی از مشورت روانشناسان مختصص در زمینه هوانوردی بهره مند شده و توصیه های آنان را با هدافی نظیر توسعه کسب و کار، آموزش پرسنل، ارتقای طراحی وسایل پرنده و ارتقای عملکرد کروی پروازی به ویژّ در شرایط اضطراری و بحرانی بکار می بندند که از آ» جمله می توان به موارد ذیل اشاره کرد.

‫‪۱‬‬‫‪‬‬‫. ارائه‬ ‫مشاوره‬ ‫به‬ ‫ک‬‫روی‬‫ پروازی‬ ‫‪:‬‬
‫روانشناسان‬‫ متخصص‬ ‫در‬ ‫امور‬ ‫هوانوردی‬ ‫و‬ ‫هواپیمایی‬ ‫در‬ ‫این‬ ‫بخش‬ ‫با‬ ‫شناسایی‬ ‫موضوعات‬ ‫و‬ ‫اولویت‬ ‫های‬‫ شغلی‬ ‫گروه‬‫ پروازی‪،‬‬ ‫انتظارات‬ ‫شرکت‬ ‫و‬ ‫مسافران‪،‬‬ ‫نسبت‬ ‫به‬ ‫آموزش‬ ‫و‬ ‫آماده‬ ‫سازی‬‫ خلبانان‬ ‫و‬ ‫سایر‬ ‫کادر‬ ‫پرواز‬ ‫به‬ ‫صورت ‫انفرادی‬‫ و‬ ‫گروهی‬ ‫اقدام‬ ‫نموده‬ ‫تا‬ ‫امکان‬ ‫ارائه‬ ‫خدمات‬ ‫مناسب‬ ‫در‬ ‫شرایط‬ ‫عادی‬ ‫و‬ ‫مقابله‬ ‫با‬ ‫بحران‬ ‫ها‬‫در‬ ‫شرایط‬ ‫اضطراری‬‫ را‬ ‫به‬ ‫حداکثر‬ ‫برسانند‪.‬‬ ‫پس‬ ‫از‬ ‫بروز‬ ‫سوانح‪،‬‬ ‫تهدیدات‬ ‫امنیتی‬ ‫و‬ ‫اقدامات‬ ‫خرابکارانه‬ ‫علیه‬ ‫هواپیما‬ ‫و ‫مسافرین‬‫ نظیر‬ ‫هواپیماربایی‬ ‫نیز‬ ‫نقش‬ ‫روانشناسان‬ ‫حرفه‬ ‫ای‬‫ در‬ ‫مدیریت‬ ‫شرایط‬ ‫روحی‬ ‫روانی‬ ‫کروی‬ ‫پرواز‬ ‫شرکت ‫هواپیمایی‬‫ اعم‬ ‫از‬ ‫گروه‬ ‫درگیر‬ ‫در‬ ‫رویداد‬ ‫یا‬ ‫سایر‬ ‫پرسنل‬ ‫و‬ ‫کروی‬ ‫شرکت‬ ‫از‬ ‫ا‬ ‫همیت‬‫ ویژه‬ ‫ای‬‫ برخوردار‬ ‫است‪.‬‬ ‫ارائه‬ ‫این‬‫گونه‬‫ خدمات‬ ‫به‬ ‫مسافرین‬ ‫گرفتار‬ ‫نجات‬ ‫یافته‬ ‫از‬ ‫سوانح‬ ‫هوایی‬ ‫یا‬ ‫هواپیماربایی‬ ‫ها‬‫و‬ ‫خانواده‬ ‫جان‬ ‫باختگان‬‫ نیز‬ ‫یکی ‫از‬‫اولویت‬ ‫های‬ ‫حائز‬ ‫اهمیت‬ ‫برای‬ ‫صنعت‬ ‫هوانوردی‬ ‫در‬ ‫راستای‬ ‫اعتمادسازی‬ ‫و‬ ‫کاهش‬ ‫آثار‬ ‫و‬ ‫تبعات‬ ‫گوناگون‬ ‫اجتماعی‬‫ و‬ ‫روانی‬ ‫است‪.‬‬

‫‪۲‬‬‫‪‬‬‫ . مشارکت‬ ‫در‬ ‫طراحی‬ ‫دوره‬ ‫های‬‫ آموزشی‬ ‫حرفه‬ ‫ای‬‫ برای‬ ‫کروی‬ ‫پروازی‬ ‫و‬ ‫پرسنل‬ ‫زمینی‪:‬‬
‫روانشناسان ‬‫متخصص‬ ‫در‬ ‫امور‬ ‫هوانوردی‪،‬‬ ‫نقش‬ ‫مهمی‬ ‫در‬ ‫طراحی‬ ‫دوره‬ ‫های‬‫ آموزشی‬ ‫موردنیاز‬ ‫پرسنل‬ ‫هواپیمایی ‫اعم‬‫ از‬ ‫کروی‬ ‫پروازی‬ ‫و‬ ‫پرسنل‬ ‫زمینی‬ ‫ایفا‬ ‫نموده‬ ‫و‬ ‫در‬ ‫ارزیابی‬ ‫اثربخشی‬ ‫و‬ ‫سطح‬ ‫فراگیری‬ ‫پر‬ ‫سنل‬‫ هم‬ ‫زمان‬‫ با ‫برگزاری‬‫ دوره‬ ‫های‬‫ آموزشی‬ ‫و‬ ‫پس‬ ‫از‬ ‫تکمیل‬ ‫دوره‬ ‫ها‪،‬‬‫تحلیل‬ ‫های‬‫ رفتاری‬ ‫مناسب‬ ‫منابع‬ ‫انسانی‬ ‫قبل‬ ‫و‬ ‫پس‬ ‫از‬ ‫گذراندن‬
‫دوره‬‫ ها‬‫و‬ ‫انعکاس‬ ‫موضوع‬ ‫به‬ ‫مدیران‬ ‫منابع‬ ‫انسانی‬ ‫و‬ ‫عملیات‬ ‫شرکت‬ ‫های‬‫ هواپیمایی‬ ‫و‬ ‫فرودگاهی‬ ‫نقش‬ ‫دارند‬ ‫‪.‬‬

‫‪۳‬‬‫‪‬‬‫. ا‬ ‫رائه‬‫ خدمات‬ ‫سلامت‬ ‫جسمانی‬ ‫و‬ ‫سلامت‬ ‫روان‬ ‫به‬ ‫کروی‬ ‫پروازی‬ ‫‪:‬‬
‫روانشناسان ‬‫با‬ ‫شناخت‬ ‫دقیق‬ ‫از‬ ‫آسیب‬ ‫هایی‬‫ که‬ ‫متوجه‬ ‫کروی‬ ‫پروازی‬ ‫است‪،‬‬ ‫می‬ ‫توانند‬‫ طی‬ ‫جلسات‬ ‫مستمر‬ ‫یا‬ ‫ارائه ‫آموزش‬‫های‬ ‫خود‬ ‫مراقبتی‬ ‫نحوه‬ ‫مقابله‬ ‫با‬ ‫شرایط‬ ‫سخت‬ ‫محیط‬ ‫کار‪،‬‬ ‫خستگی‬ ‫ناشی‬ ‫از‬ ‫پروازهای‬ ‫طولانی‬ ‫بین‬ ‫قاره‬‫ ای‪ آثار‬‫ناشی‬ ‫از‬ ‫تفاوت‬ ‫های‬ ‫زمانی‬ ‫بین‬ ‫مبدأ‬ ‫و‬ ‫مقصد‪،‬‬  مشکلات‬ ‫و‬ ‫اختلالات‬ ‫خواب‬ ‫و‬ ‫برخی‬ ‫اختلالات‬ ‫جسمی‬ ‫ناشی‬ ‫از‬
‫فشارهای‬‫ عصبی‬ ‫متأثر‬ ‫از‬ ‫پروازها‬ ‫را‬ ‫مدیریت‬ ‫و‬ ‫آثار‬ ‫مخرب‬ ‫آن‬ ‫را‬ ‫تقلیل‬ ‫دهند‪.‬‬

‫‪. 4‬‬‫‪‬‬‫ارائه‬ ‫مشاوره‬ ‫به‬ ‫مقامات‬ ‫اجرایی‬ ‫و‬ ‫تصمیم‬ ‫گیران‪:‬‬
‫روانشناسان‬‫ در‬ ‫تعامل‬ ‫نزدیک‬ ‫با‬ ‫سازمان‬ ‫های‬‫ حاکمیتی‬ ‫و‬ ‫نظارتی‪،‬‬ ‫مقامات‬ ‫اجرایی‬ ‫و‬ ‫مدیران‬ ‫ارشد‬ ‫شرکت‬ ‫های‬ ‫هواپیمایی ‬‫و‬ ‫شرکت‬ ‫های‬‫ فرودگاهی‬ ‫می‬ ‫توانند‬‫ به‬ ‫تحلیل‬ ‫علل‬ ‫رفتارهای‬ ‫خاص‬ ‫پرسنل‬ ‫و‬ ‫کروی‬ ‫پروازی‬ ‫به‬ ‫ویژه‬‫ عدم ‫رعایت‬‫ مقررات‬ ‫ایمنی‬ ‫بپردازند‬ ‫و‬ ‫از‬ ‫این‬ ‫رهگذر‬ ‫به‬ ‫ارائه‬ ‫توصیه‬ ‫ها‬‫ و‬ ‫پیشنهادات‬ ‫لازم‬ ‫به‬ ‫مراجعی‬ ‫نظیر‬ ‫سازمان‬
‫هواپیمایی‬‫ کشوری‬ ‫در‬ ‫جهت‬ ‫وضع‬ ‫یا‬ ‫ارتقای‬ ‫قوانین‬ ‫و‬ ‫مقررات‬ ‫بخصوص‬ ‫در‬ ‫ارتباط‬ ‫با‬ ‫ایمنی‬ ‫هوانوردی‬ ‫تأثیرگذار‬ ‫باشند‪.‬‬

‫‪۵‬‬‫‪‬‬‫. ارائه‬ ‫مشاوره‬ ‫به‬ ‫مسافران‬ ‫پروازی‪:‬‬
‫پرواز‬ طولانی‬ ‫مدت‪،‬‬ ‫پی‬‫امدها‬‫ی‬‫ ف‬‫ی‬‫ز‬‫ی‬‫ولوژ‬‫ی‬‫ک‬‫ی‬‫ و‬ ‫روانی‬‫ از‬ ‫جمله‬ ‫گرفتگی ‫گوش‬ ‫به‬ ‫دل‬‫ی‬‫ل‬‫ فشار‬ ‫ز‬ ‫ی‬‫اد‬‫‪ ،‬‬‫ب‬‫ی‬‫ خواب‬‫ی‬‫ و‬ ‫خستگ‬‫ی‪،‬‬‫حالت‬ ‫تهوع‪،‬‬ ‫از‬ ‫دست‬ ‫دادن‬ ‫اکس‬‫ی‬‫ژن‬‫ و‬ ‫آب‬ ‫برا‬ی‬‫ مسافران‬ ‫به‬ ‫همراه‬ ‫دارد‬ ‫‪.‬‬‫همچنین‬ ‫سفر‬ ‫هوا‬یی‬‫ م‬‫ی‬‫تواند‬ ‫ما ‫را‬‫با‬ ‫غر‬ ‫ی‬‫به‬‫ ها‬ ‫در‬ ‫ی‬‫ک‬‫ فضا‬ی‬‫ محدود‬ ‫نزد‬ی‬ک ‬‫کند‪.‬‬ ‫از‬ ‫این‬ ‫رو‬ ‫ارائه‬ ‫مشاوره‬ ‫به‬ ‫مسافران‬ ‫برای‬ ‫کاهش‬ ‫ترس‬ ‫و‬ ‫اضطراب‬‫ از‬ ‫پرواز‬ ‫حائز‬ ‫اهمیت‬ ‫است‪.‬‬